اسماعیل علویدبیر گروه پایداریمبنای تئوریک رخداد عاشورا تفکر اصلاح است. تأکیدات چهره نورانی و برتر صحنه کربلای اباعبدالله الحسین (ع) از ابتدای نهضت نیز مؤید این مدعاست. امام حسین (ع) در آستانه هجرت عاشورایی ودر وصیتنامه خود، تصریح می‌فرماید: «من از روی هوس، سرکشی، تبهکاری و ستمگری قیام نکرده‌ام و تنها به انگیزه اصلاح در امت جدم برخاستم. می‌خواهم به نیکی‌ها فرمان دهم و از بدی‌ها باز دارم و روش جدم و پدرم علی بن ابی طالب (ع) را دنبال کنم.» (فرازی از وصیتنامه امام، که در آغاز سفر در اختیار محمد حنفیه قرار گرفت) و ضمن خطابه‌ای در منی باردیگر بر این مهم تأکید نموده ومی فرماید: «پروردگارا تو می‌دانی این حرکت ما نه به خاطر رقابت بر سر حکومت و قدرت و نه به منظور به دست آوردن مال دنیا، بلکه به خاطر آن است که نشانه‌های دین تو را به مردم بنمایانم و اصلاحات را در سرزمین اسلامی اجرا کنم، تا بندگان ستم‌دیده‌ات از چنگال ظالمان در امان باشند و واجبات و احکام و سنت‌های تعطیل شده تو دوباره اجرا گردد.» . پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) بدعت‌های بسیاری به باورهای دینی افزوده شده ونظام عقیدتی اسلام با باورهای سخیف و انحرافی درآمیخته بود. توحید که رکن شریعت اسلامی است در عمل جای خود را به شرک و فردپرستی داده و در حوزه اجتماعی نیز اشرافیت و تفرعن و ریا و دورویی رواج داشت. در چنین شرایطی سیدالشهدا (ع) با عزم احیای سنن الهی، اصلاح جامعه و نقد حکومت را وجهه همت خود قرار داده و قدم در راه قیام می‌گذارد و حرکتی کانونی در تاریخ بشر پدید می‌آورد، امام حسین (ع) سال‌ها قبل از نهضت در چاره‌جویی برای رخوت فکری و روحی مسلمانان، حرکت آگاهی بخش را آغاز کرده بود که حاصل فرجامین آن شکل‌گیری جنبش اصلاح‌طلبی درجمع نخبگان بود. به لحاظ روش شناسی نیز تفکر اصلاح‌طلبانه مقدمتاً بایستی از نخبگان آغاز می‌شد و از الهیات اسلام الهام می‌گرفت. این اقدام ضمن مورد تردید قرار دادن مشروعیت خلیفه وقت - معاویه - تحرک زیادی به جنبش اصلاح طلبی بخشید و زمینه تجدید حیات دینی به پرچم‌داری امام حسین (ع) را هموار ساخت. شگفت آن‌که مقاصد اصلاح‌طلبی امام حسین (ع) در حوزه اصول عقاید از سوی هیچ یک از افراد دستگاه اموی و سران نحله‌های منحرف که از سوی دستگاه خلافت حمایت می‌شدند مورد تردید قرار نگرفت وجریان اصلاح‌طلبی در این عرصه غالباً بدون معارض بود. نهضت حسینی (ع) اما حداقل بخشی از جهان اسلام را درگیر مبارزه‌ای قاطع با بدعت‌ها نمود و کوشید رهبری خود را بر بنیاد حق طلبی استوار کند. گرفتاری مهم امام حسین (ع) سست ایمانی نخبگان و رواج فساد در میان آنان بود که مداوای آن با گسترش آگاهی درمان نمی‌شد بلکه نیازمند اقدامی دیگر بود تامنجر به بیداری وجدان آنان شود. از این‌رو آن حضرت (ع) در کنار پیش بردن اهداف اصلاحی در صدد بود تا با دمیدن روح معنوی حیات تازه‌ای به جامعه ببخشد. نهضت عاشورا از آغاز تا انجام سرشار از نمونه‌هایی است که اباعبدالله الحسین با مخاطب قرار دادن وجدان‌ها سعی دارد تا روح افراد را بیدار نموده و آنان را به راه خیر وصلاح هدایت کند. بر این اساس نهضت عاشورا فراخوانی است برای بالندگی و تربیت اخلاقی افراد. در همین جهت مهم‌ترین پیام اصلاحی امام حسین (ع) بعد تربیتی و خودآگاهی آن است. با این تأکید که تا انسان خود را نشناسد و ظرفیت‌ها، نیازها وکمبودهای خود را نشناسد، مسئولیت خویش را درارتباط با هستی، اجتماع و تاریخ نمی‌تواند به انجام رساند. اصلاحات همه جانبه نهضت عاشورا در بعد تربیتی به انسان کمک می‌کند تا جایگاه خود را در کلیه زمینه‌ها در نسبت با جامعه دریابد. از این رو اوج کارآیی اصلاحات حسینی (ع) دربعد انسان سازی آن است.